শ্ৰী তপন চন্দ্ৰ তালুকদাৰ

---

দেশদ্ৰোহী কোন.....? জে. এন. ইউ...!

ফলি এচ নাৰিমন (Fali Sam Nariman) চুপ্ৰিম কোৰ্টৰ এজন ছিনিয়ৰ উকীল । ইণ্ডিয়ান এক্সপ্ৰেচ ত প্ৰকাশিত তেখেতৰ এটি লিখনিৰ আধাৰত দণ্ডবিধি আইন, ১২৪ নং অনুচ্ছেদৰ জড়িয়তে দেশদ্ৰোহৰ পৰিভাষাৰ ওপৰত খুব সুন্দৰকৈ বৰ্ণনা কৰিছে যে- যদি কোনো ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে ভাৰতখন টুকুৰা-টুকুৰা কৰা কথা কয় বা কৰিম বুলি কয়, যি ভাৰতৰ পক্ষত নহয়, তেন্তে সেইসকল ল’ৰা-ছোৱালীৰ অভিভাৱকক যিকোনো ব্যক্তিয়ে এই কথাটো জনায় সিহঁতক মানসিক ভাৱে পৰীক্ষা কৰাব কব লাগে । নিশ্চিত ভাৱে সিহঁতে যিকোনো ভুল বা বেয়া সংগৰ প্ৰভাৱত পৰিছে, সিহঁতৰ লক্ষ্য বিভ্ৰান্ত কৰিছে অথবা তেনেকুৱা কৰিবলৈ উচ্ছাস যোগাইছে , যিটো সিহঁতে প্ৰকৃততে কৰিব নেলাগে । কিন্তু তাৰ বিনিময়ত সিহঁতক জেললৈ পঠোৱা বা দেশদ্ৰোহী আখ্যা দিয়াটো জৰুৰী নহয়...।

শব্দৰ উপযুক্ত ব্যৱহাৰ নোহোৱাৰ ফলত কি হ’ব পাৰে, ইয়াৰ উপযুক্ত উদাহৰণ জৱাহৰলাল নেহৰু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ঘটনাটোৰ পিছত গোটেই দেশতে দেখিব পোৱা গৈছে। দেশদ্ৰোহ শব্দটোৰ কিমান ভুল ব্যৱহাৰ ভৰতীয় জনতা পাৰ্টি (বিজেপি) য়ে কৰিব পাৰে, সেইটো প্ৰত্যক্ষভাৱে সকলোৱে দেখা পাইছে । আৰু সেইবাবে শব্দৰ ভুল ব্যৱহাৰৰ বাবে পৰমবীৰ চক্ৰৰ সন্মানেৰে সন্মানিত কৰিব লাগে । দেশদ্ৰোহ শব্দটোৰ সন্দৰ্ভত ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি অথবা তাৰ আনুষাংগিক সংগঠনৰ পৰিভাষা যদি দেশৰ পৰিভাষা হৈ যায়, তেন্তে আমি মানি লোৱা উচিত যে আমি শব্দ বুজিব নেজানো আৰু তাৰ অন্তৰালত অন্তৰ্নিহিত অৰ্থও বুজিব নেজানো ।

আমি লাহে লাহে দেশখনক অৰাজকতাৰ পিনে পিনে ঠেলি দিছো অথবা সেই সকল ব্যক্তিয়ে চেষ্টা কৰিছে, যি সকলে শব্দৰ ভুল ব্যৱহাৰ কৰিছে। অথবা ভুল সংজ্ঞা নিৰূপণ কৰিব বিচাৰিছে। যদি, এই সংগঠন সমূহৰ পৰিভাষাৰে দেশদ্ৰোহ শব্দটোৰ বিশ্লেষণ কৰো, তেন্তে সকলোতকৈ ডাঙৰ দেশদ্ৰোহী সংগঠন সেইটোয়ে, যাৰ মন্ত্ৰীত্বৰে চৰকাৰ গঠন হৈছে, আৰু সেইখন ৰাজ্যত হোৱা বেছিভাগ প্ৰতিবাদী কাৰ্য্যসূচীত পাকিস্তানৰ পতাকা উৰুৱাই, পাকিস্তান জিন্দাবাদ (ধ্বনি) শ্লোগান দিয়ে। আই এচ আই এচ (ISIS) ৰ দৰে উগ্ৰ সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠনৰ পতাকা পৰ্য্যন্ত উৰুৱাই । চৰকাৰক ভেঙুচালি কৰে ।

হয়,  মই জম্মু-কাশ্মীৰৰ কথাকে ক’ব  বিচাৰো । তাত বিজেপিৰ লগত মিত্ৰতা কৰিয়ে চৰকাৰ গঠন কৰিছে। তাত বিজেপিৰ মন্ত্ৰীয়ে চৰকাৰী সকলো সা-সুবিধা লৈই জীৱন যাপন কৰি আছে । তাৰ পিছত এইবোৰক কি বুলি ক’ম ?  দেশদ্ৰোহ বুলি কমনে, প্ৰশাসনৰ বিফলতা বুলি ক’ম ?

জৱাহৰলাল নেহৰু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ঘটনাৰ লগত যদি আমি তাৰ তুলনা কৰি চাওঁ তেন্তে তাতকৈ ডাঙৰ দেশদ্ৰোহ বেলেগ হবই নোৱাৰে । যিখন ৰাজ্যত বিজেপিৰ সন্মিলিত চৰকাৰ আছে তাত পাকিস্তানৰ পতাকা উৰুৱাই বিক্ষোভ প্ৰদৰ্শন কৰে । মই একমত নহয় যে তাত বিজেপিয়ে দেশদ্ৰোহৰ কাম কৰা নাই । তাত প্ৰশাসনক ভালকৈ পৰিচালনা কৰিব পৰা নাই । তাৰ মন্ত্ৰীয়ে জম্মু-কাশ্মীৰৰ জনসাধাৰণক সেই বিশ্বাস দিব পৰা নাই যে চৰকাৰ বা প্ৰশাসন সদায় জনসাধাৰণৰ সুবিধাৰ বাবেহে । জনসাধাৰণৰ সকলো সমস্যা সকলো দুঃখ ৰ সমাধান কৰিবলৈ চৰকাৰ সদায় প্ৰতিজ্ঞাবদ্ধ ।

ইয়াৰ পিছতো যদি আমি বিশ্লেষণ কৰো “দেশদ্ৰোহী কোন…?” তেন্তে আৰু এটা কথা উনুকিয়াব পাৰি । মহাত্মাগান্ধীৰ হত্যাকাৰী নাথুৰাম গডছে আৰু সাংসদভৱন আক্ৰমণকাৰী আফজন গুৰু দুয়োজনকে ভাৰতীয় দণ্ডবিধি আইনৰ অধীনত দোষী সাব্যস্ত কৰি ফাচী দিয়া হৈছিলে । তেন্তে কেনেকৈ আজিৰ তাৰিখত এজন ছহীদ হব পাৰ....? কেনেকৈ কিহৰ ভিত্তিত নাথুৰাম গডছেক ছহীদ ঘোষণা কৰিব বিচাৰে বিজেপিৰ পিতৃ সংগঠন আৰ এছ এছ (RSS)  য়ে বা তাৰ আনুষাংগিক সংগঠন সমূহে । আৰু দেশৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী জনক, যিজনে মহাত্মা গান্ধীৰ স্মশানথলীত মাল্যাৰ্পন কৰা দেখা যায়, সেই একেজন নৰেন্দ্ৰ মোডী কে জাতিৰ পিতা গৰাকীৰ হত্যাকাৰী নাথুৰাম গডছেৰ মৃত্যু তিথিতো মাল্যাৰ্পন কৰি দুমুখীয়া চৰিত্ৰ লোৱা দেখা যায় । এতিয়া প্ৰশ্ন হল “দেশদ্ৰোহী কোন...?”

দ্বিতীয় কথাটো  হ’ল যদি এই “দেশদ্ৰোহ” শব্দটোৰ ব্যৱহাৰে হয় তেন্তে কৃষকৰ ক্ষেত্ৰতো ব্যৱহাৰ হোৱা উচিত আছিল । য’ত প্ৰাথমিকভাৱেও কৃষকৰ কথা কোৱা নহয়, যি সকলে কৃষকৰ আত্মহত্যাৰ বিষয়টো চিন্তাৰ কোনো কাৰণ নহয় বুলি ভাৱে বা কব খোজে, সেই দায়িত্বজ্ঞানহীন ৰাজনৈতিক দলৰ অধ্যক্ষ অথবা প্ৰধানমন্ত্ৰীজনৰ মূৰত কোনো চিন্তাৰ ৰেখা দেখাও পোৱা নেযায় । এজন সাংসদে যদি কয় কৃষক সকলৰ আত্মহত্যা হেনো ফেশ্বন...! আৰু তেনেকুৱা, দায়িত্বজ্ঞানহীন সংসদীয় ক্ষমতাত থকা সাংসদক যদি দলৰ পৰা বহিস্কাৰ নকৰে অথবা অধ্যক্ষই দলত আলোচনা নকৰে, তেন্তে তাতকৈ ডাঙৰ দেশদ্ৰোহী আৰু কোনো নাই । আমাৰ কৃষক সকলে দেশখনক জীয়াই থকাত আৰু আৰ্থিকভাৱে শক্তিশালী, সমৃদ্ধিশালী কৰি ৰখাত অৰিহণা যোগাই আহিছে । কিন্তু তাৰ পৰিৱৰ্তে কৃষকসকলৰ পৰিয়াল স্বাস্থ্য আৰু ভৱিষ্যত সাধাৰণ ভাৱেও সুৰক্ষিত নহয় । আৰু কৃষক সকলে যি উত্পাদন কৰিছে তাৰো সঠিক মূল্য নাপায় । তাৰ পিছতো কোনো সংগঠন বনাই প্ৰতিবাদ সাব্যস্ত কৰিবলৈ বা নিজৰ অধিকাৰ দাবী কৰিবলৈ কোনো আন্দোলনৰ কাৰ্য্যসূচী হাতত নলয় দুঃখ মনেৰে কৃষি কৰ্মতে মন নিয়োগ কৰি আহিছে । আৰু দেশখনক সমৃদ্ধিশালী কৰাত যথেষ্ট অৰিহণা যোগাই আহিছে । চৰকাৰৰ সেইটো দায়িত্ব আছিল যে কৃষকসকলৰ অভাৱ-অভিযোগ আতৰাই কিছু হলেও কষ্ট, দুঃখৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পোৱাকৈ আচনি যুগুতোৱা । কিন্তু সেহতীয়া আচনিটো সেইটো দেখা পৰিলক্ষিত নহল। আগৰ চৰকাৰখনে কি কৰিছিলে বুলি প্ৰশ্ন তুলি সমালোচনা কৰাতকৈ বৰ্তমানৰ চৰকাৰে কি আচনি হাতত লৈছে কৃষিকৰ্মৰ উন্নতিৰ বাবে বা কৃষক সকলৰ বাবে সেইটোহে আলোচনাৰ বিষয় । কিন্তু সময়ত দুয়োখন চৰকাৰে কৃষকবিৰোধী মনোভাৱ প্ৰকাশ কৰাটো স্পষ্ট হৈ পৰিছে। বৰ্তমান চৰকাৰৰ আৰ্থিক বাজেটত ক’তো কৃষকৰ বাবে আচনিৰ উল্লেখ নাই । আৰু মোৰ সম্পূৰ্ণ বিশ্বাস হৈছে যে নৰেন্দ্ৰ মোডী চৰকাৰখনৰ যি আগন্তুক বাজেট আহিব তাতো হয়তো কৃষক সকলৰ বাবে একো নাথাকিব ।

যিবিলাক আঁচনি কৃষকৰ নামত ঢোলে-ডগৰে বজাই মানুহৰ মাজত প্ৰচাৰ কৰা দেখা গৈছে, সেই আঁচনি সমূহৰ পৰাও কৃষকসকলৰ কিবা লাভান্বিত হ’ব বুলি মনে নধৰে । কিছুদিন আগতে লখনৌ (Lucknow) ত হোৱা এখন কৃষক সন্মিলনত কৃষক সকলে মনৰ ক্ষোভ এনেকৈ বৰ্ণনা কৰিছিল যে- “আমি আগতেও আত্মহত্যা কৰিব লগা হৈছিলে আৰু এতিয়াও...!” এইকাৰণে মোৰ প্ৰথম অনুৰোধ যে যিখন জিলাত কৃষকে আত্মহত্যা কৰিব তাৰ প্ৰশাসন অথবা জিলাধিপতিক দেশদ্ৰোহী আখ্যা দি জেললৈ প্ৰেৰণ কৰিব লাগে । যিখন ৰাজ্য চৰকাৰৰ অধীনত কৃষকে আত্মহত্য কৰে তাৰ মুখ্যমন্ত্ৰী আৰু কৃষিমন্ত্ৰীক দেশদ্ৰোহী আইনৰ অধীনত ৰাখি যাৱতীয় পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰক । কিন্তু এনেকুৱা এখন আইন হয়তো কোনেও বলৱত্ নকৰিব । কাৰণ কৃষকৰ তেজশুহি খাবলৈ সকলোৱে জানে কিন্তু জীৱন দিবলৈ কোনেও শিকা নাই ।

লখনৌ (Lucknow) ত হোৱা “কৃষক মঞ্চ” সন্মিলনত এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ কথা প্ৰকাশ পাইছে যে “জন-ধন” আচনিখনৰে ভাৰত চৰকাৰে যিমান টকা সংগ্ৰহ কৰিছে সেই টকাখিনি দেশৰ কৰ্পোৰেট গোষ্ঠীৰ ঋণ মাফ কৰি দিয়াত ব্যৱহাৰ কৰিছে । যিমানখিনি টকা দেশৰ দুখীয়া-দৰিদ্ৰ কৃষক জনসাধাৰণে বেংকত জমা কৰিছে, তাৰপৰা সেই বেংকটো লাভান্বিত হৈছে আৰু চৰকাৰে সেই চতুৰ প্ৰৱঞ্চক কৰ্পোৰেট গোষ্ঠীক সহায় কৰিছে । যিয়ে বেংকৰ পৰা চৰকাৰী সহায়ক ঋণলৈ উভতাই নিদিয়ে । তেনেকুৱা কামত বেংকৰ মেনেজাৰৰ পৰা মন্ত্ৰী বিষয়া, ডাঙৰ উদ্যোগপতি সকল জড়িত হৈ পৰে । যি সকলে চৰকাৰৰ অধীনত ঋণ গ্ৰহণ কৰি, ব্যৱসায়ৰ মন্দা অৱস্থা দেখুৱাই ঋণৰ পৰা পৰিত্ৰাণ লৈই আকৌ ঋণ গ্ৰহণ কৰি ।

সেয়েহে মই ভাবো শব্দৰ ব্যৱহাৰ ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টিয়ে হওঁক বা কংগ্ৰেছে হওঁক, বহুত ভাবি-গুণী ব্যৱহাৰ কৰা উচিত । অথবা সেই দল সমূহে দেখুৱাই দিয়াৰ দৰে যদি শব্দৰ ব্যৱহাৰ হয় তেন্তে এই দেশখনত আৰু কোনো দেশভক্ত জীয়াই নাথাকিব । ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টিয়ে জনসাধাৰণৰ মনৰ দুঃখ, আসোৱাহ সমূহ আতৰ কৰিব দূৰৰ কথা, সেই সমূহ আতৰ কৰিব পৰাকৈ কোনো আচনিয়ে বাজেটত অন্তৰ্ভুক্ত নকৰিলে ।

ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টিক আন এটা কাৰণত ধন্যবাদ দিব লাগিব । যে সমগ্ৰ ভাৰতত পৰিৱৰ্তনৰ এক নতুন চেতনা জগায়, আশাৰ তুষাৰপাত কৰিছিল । কোনো ধৰণৰ বিচাৰ বিবেচনা নকৰাকৈ “অচ্ছে দিনৰ” সপোন দেখুৱাইছিল । গোটেই ভাৰতখন বিদেশীমুক্ত হ’ব বুলি যি প্ৰচাৰ কৰিছিল । বিশেষকৈ অসমত দিয়া নিৰ্বাচনী ভাষণত সেই কথাটো স্পষ্টকৈ প্ৰকাশ কৰিছিল । কংগ্ৰেছৰ দুৰ্নীতি আৰু ভ্ৰষ্টাচাৰৰ বিৰুদ্ধে জনসাধাৰণে বিকল্প হিচাপে বাচনি কৰিছিল বিজেপিক । সকলো জাতি-ধৰ্মৰ জনসাধাৰণে কিছু হ’লেও সুখ-স্বাচ্ছান্দ্য উভতি অহাৰ আশাত নৰেন্দ্ৰ মো়ডীৰ “অচ্ছে দিনৰ” সুৰতে সুৰ মিলায় বিশ্বাস সহকাৰে গ্ৰহণ কৰিছিল । কিন্তু সেই “অচ্ছে দিন” ক’ত ? দিনক দিনে দেশত সাম্প্ৰদায়িক মতা-মতেৰে অসহিষ্ণুতাৰ পৰিৱেশ গঢ়ি উঠিছে । বিজেপি চৰকাৰৰ আগমনৰ লগে লগে ধৰ্মৰ পৰা আদি কৰি জাত-পাত, উচ্চ-নীচ সকলো যেন মূৰ তুলি পুনৰাই ব্ৰাহ্মণ্যবাদক আদৰণি জনাইছে । যিকোনো ৰাজহুৱা অনুষ্ঠানত সাম্প্ৰদায়িক মতামত দিয়াত ধৰ্মগুৰু সকল এখোপ আগবাঢ়ি গৈছে । এতিয়া যেন ধৰ্মৰ ৰাজনীতিয়ে এক প্ৰকাৰ তুংগত উঠিছে।

মোৰ এতিয়াও বিশ্বাস আছে যে নৰেন্দ্ৰ মোডীয়ে সকলো জনসাধাৰণৰ মনৰ আসোৱাহ সমূহ আতৰ কৰিব পাৰিব । আৰু দেশৰ অৰ্থনীতিত এক চমকপ্ৰদ পৰিৱৰ্তন আনিব পাৰিব । কাৰণ দেশৰ জনসাধাৰণে তেখেতক বাচনি কৰিছে । তেখেতে ইয়াৰ আৰম্ভণি দেশৰ কৃষক সকলক লগত লৈ কৃষি ব্যৱস্থাক মুখ্য হিচাপে গ্ৰহণ কৰি আগবাঢ়িব লাগিব। আৰু দেশৰ গ্ৰামীণ ঠাই সমূহক উদ্যোগীক ক্ষেত্ৰলৈ ৰূপান্তৰ কৰাৰ লগতে, কেঁচা সামগ্ৰী সমূহৰ বজাৰ সুনিষ্চিত কৰিব পাৰিব লাগিব । তাৰ বাবে দেশৰ যথেষ্ট বিনিয়োগ কৰাৰ প্ৰয়োজন নাই ।  ১.১৪ লাখ কৌটি টকা সেই বেইমান উদ্যোগপতি সকলৰ ঋণ মাফ কৰি দিয়াৰ তুলনাতকৈ যদি এবাৰ দেশৰ কৃষক সকলৰ জীৱনশৈলী পৰিৱৰ্তনৰ বাবে অতি কমেও তাৰ আধা অংশও খৰচ কৰি চাই । তাৰ পিছত কৃষক সকলে নিজকে নিজে পৰিৱৰ্তন কৰি উলিয়াই আনিব দৰিদ্ৰতাৰ মাজৰ পৰা । 

---

শ্ৰী তপন চন্দ্ৰ তালুকদাৰ
নলবাৰী, অসম